Aanleiding
Sinds 2012 werkt een groep inwoners van Ansen aan een duurzamer dorp. Het begon met de werkgroep ‘Duurzaam Ansen’, en heet nu ‘energieKansen’. De werkgroep wil de inwoners van Ansen (circa 250 huishoudens) bewust maken van duurzaamheid, en wat iedereen er zelf aan kan bijdragen. Daarom wil energieKansen inwoners zo goed mogelijk informeren over energiebesparing en duurzame energieopwekking.
In maart 2013 werd er al een beleidsplan geschreven. Daarin staat als doelstelling geformuleerd: ‘Ansen Energie Neutraal in 2030’. Op 6 maart 2015 is de Coöperatie ‘energieKansen’ opgericht.
De plannen voor 2030 zijn uitgewerkt in het strategisch plan ‘Ansen duurzaam actief’. Vanuit dit plan, dat in 2019 werd opgesteld, ontstond het idee om mee te dingen naar een rijkssubsidie van uit het Programma Aardgasvrije Wijken. Daarin is de doelstelling beschreven om Ansen aardgasvrij te maken.
Na een intensieve en spannende periode kwam het bericht dat die subsidie werd toegekend. Dus kon eKa van start om de plannen voor ‘Ansen Aardgasvrij’ uit te voeren:
Het project 'Ansen Aardgasvrij'
Het project bestaat uit 3 onderdelen:
- gasbesparing in de woningen
- opwekken van groengas
- extra elektriciteitsproductie.
Aan de ene kant besparen we gemiddeld 50 procent gas door de woningen en gebouwen in Ansen te verduurzamen. De rest van het gas dat dan nog nodig is wordt opgewekt door een groen gasinstallatie.
Er is wel meer elektriciteit nodig na het verduurzamen van de woningen. Daarom zijn er plannen voor een zonneweide en een (kleine) windmolen, om die elektriciteit ook duurzaam op te wekken.
1. Gebouwmaatregelen (Aanpak woningen in beperking gasverbruik)
Ten eerste zullen de 250 woningen en 32 bedrijfsgebouwen besparen op het aardgasverbruik. De besparing wordt in de meeste gevallen gerealiseerd door kierdichting en de inzet van een (hybride) warmtepomp. Dit is een relatief goedkope manier om het gasverbruik terug te dringen. Wel zijn extra zonnepanelen (individueel of collectief) nodig om het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp te compenseren. De verwachte besparing ligt rond de 50%, wat gemiddeld 1.000 m3 per huishouden per jaar betekent.
De energiebesparende maatregelen leveren direct voordeel op. Inwoners doen mee op vrijwillige basis en kunnen, naast de ISDE-subsidie voor de warmtepomp, ook een bijdrage uit het project krijgen. Deelnemers spreken de intentie uit om in plaats van aardgas, groen gas af te nemen.
De extra bijdrage die bewoners krijgen voor hun investering in gasbesparing verschilt per situatie. Het moet ervoor zorgen dat de investering in ongeveer zes jaar wordt terugverdiend.
2. Groengas (vervangen van aardgas)
Om Ansen aardgasvrij te maken is er ander gas nodig. Daarom is een essentieel onderdeel van de proeftuin dat er in de toekomst groen gas door de leidingen gaat. Dat wordt straks in Ansen geproduceerd uit biomassa. De elektriciteit waarmee dat gebeurt wordt ook lokaal opgewekt.
Het groene gas komt straks uit lokaal beschikbare biomassa (rundermest), opgewekt door een vernieuwend concept van centrale én decentrale monomestvergisting. Er wordt dus alleen mest vergist, en dat gebeurt voor een deel op de boerderijen zelf.
Vergisting op de boerderij zelf lijkt economisch haalbaar op bedrijven met 100 tot 125 runderen. Vergisting van de mest, 28.000 ton per jaar, levert meer dan 300.000 m³ groen gas per jaar op. Deze manier van werken kan op andere plaatsen gekopieerd worden.
Zo wordt het groen gas dus lokaal geproduceerd door onze veeboeren. Een deel van de mest wordt verzameld en in een centrale vergister verwerkt. De rest kan op de andere boerderijen in ‘baby’-vergisters verwerkt worden. Het groen gas wordt daarna via pijpleidingen naar een centrale gestuurd en kan (na opwerking) worden ingebracht in het transportnet van RENDO. Het gas kan door de inwoners worden afgenomen via een energieleverancier. Welke dat zal zijn is nog niet bepaald.
Bewoners kunnen via energieKansen profiteren van de opbrengst. Door Ansen, voor Ansen dus.
3. Productie extra elektriciteit (Collectieve zonneweide en windmolen)
De vergisters en (hybride) warmtepompen leiden tot een groter elektriciteitsverbruik. Daarom willen we een collectieve zonneweide realiseren, voor ruim 600 MWh per jaar.
De huidige windmolen is verouderd en moet vervangen worden. Er komt er mogelijk een met een ashoogte van ongeveer 46 meter en een opbrengst van circa 2 GWh per jaar.
Door de combinatie van zonne- en windenergie zal er ook bij ‘slecht weer’ genoeg duurzame energie beschikbaar zijn.